Suárezův spis De Trinitate je na barokní poměry poměrně nevelký - pouze dvanáct knih, zabírajících jen třetinu svazku ve Vivesově edici (22.3.2011).
Liber I: De Trinitate an in Deo sit
Liber II: De Divinitate trium personarum
Liber III: De distinctione trium personarum
Liber IV: De unitate trium personarum
Liber V: De relationibus et notionibus
Liber VI: De originibus et actionibus notionalibus
Liber VII: De proprietatibus et constitutione divinarum personarum
Liber VIII: De persona Patris
Liber IX: De persona Filii
Liber X: De spiratione
Liber XI: De persona Spiritus Sancti
Liber XII: De missione divinarum personarum
Sama Předmluva k tomuto spisu je velmi zajímavá. [1] Suárez nejprve zdrůrazňuje to, že Trojice je nejjvyšší tajemství a pravda o ní je nedokazatelná (ut eius veritas demonstretur ... impossibile est). Nicméně přesto je možné opřít tuto pravdu o pravidla víry (in regulis fidei ... fundanda est) a je možné se pokusit, nakolik síly stačí (pro viribus), zodpovědět námitky nevěřících. [2] Tímto způsobem postupovali řečtí i latinští otcové (Athanasius, Řehoř Naziánský, Řehoř Nysský, Jan Zlatoústý, Basil, Jan Damašský, Tertulián, Hilarius, Augustin, Fulgentius, Idacus Clarus a Richard od Sv. Viktora) i scholastikové (Petr Lombardský a jeho středověcí komentátoři, vč. Tomáše a jeho školy). [3] Suárez dále poukazuje na to, že řadu věcí, které se týkají Boha jakožto jediného, mlčky předpokládá, protože je zpracoval v jiných dílech, především v Metafyzických Diputacích, 13.5.2010). [4] Z podobného důvodu se Suárez příliš nevěnuje analýze obecných filosofických pojmů (osoba, suppositum, subsistence, vytah), ale naopak pozornost podle potřeby věnuje jen analýze specificky teologických pojmů (Trojice, notio, circumsessio, konsubstantialita, ὁμοούσιος).
[1] Cum hoc mysterium supremum omnium sit, quae per fidem revelantur, existimandum non est, eo animo illius disputationem suscipi, ut eius veritas demonstretur; id enim impossibile esse, infra ostendemus: sed in regulis fidei, et divina auctoritate veritas huius mysterii, imprimis fundanda est. Qua stabilita, et confirmato mysterio, aliquam illius congruentem rationem, vel potius declarationem investigare conabimur, et obiectionibus infidelium pro viribus satisfacere. Ac tandem ea colligere, quae Theologico more ex principiis revelatis certius, aut verisimilius elici possunt. [2] Atque hocmodo disputarunt de hoc mysterio antiqui Patres copiosissime, ex Graecis praecipue Athanasius fere in omnibus operibus suis, et Gregorius Nazianzenus in quatuor orationibus de Theologia, et Gregorius Nyssenus, quatuor etiam orationibus de hoc mysterio, Chrysostomus, quinque orationibus de visione Isaiae, Basilius, libro contra Eunomium, Damascenus, lib. 1, de Fide, et alii multi. Ex Latinis vero primus Tertullianus, libro contra Praxaeam, deinde Hilarius, libris 12 de Trinitate, et libro de Synodis, copiose Augustinus, 15 de Trinitate, et saepe alias, Fulgentius, libro ad obiectiones Arianorum, Idacius Clarus contra Varimandum, Richardus de S. Vict. in libris de Trinitate. Disputarunt etiam Scholastici cum Magistro in 1, per priores 35, distinctiones, commodiori ordine, D. Thomas, cum expositoribus, 1 parte a quaestione 27 usque ad 34. Postquam enim de his, quae pertinent ad Divinam unitatem, tractavit D. Thomas convenienti ordine, consequenter Trinitatis notitiam dedit, nam ea, quae ad unitatem spectant, et communiora sunt, et cognitu faciliora, ideoque eorum disciplina praecedere debuit, quibus cognitis, minus etiam difficile est de Trinitate disserere.
[3] Nos vero, cum ad praesens integros in primam partem Commentarios in lucem edere non possimus, eo quod aliis gravissimis occupationibus distenti sumus, ea, quae ad unitatem Dei pertinent, in hoc opere supponimus; ex quibus illa omnia, quae naturali ratione investigari et attingi possunt, in nostra Metaphysica pro virili elaborare curavimus, multa etiam, quae ad scientiam, voluntatem et providentiam Dei pertinent in aliis nostriis opusculis tradidimus, de praedestiantione vero et reprobatione in praecedeti tractatu disputatum est. In praesenti ergo solum de his, quae Deo, quatenus Trinus est, conveniunt, dicere intendimus. Et quoniam nunc Commentatoris officium non assumimus, ordinem quaestionum D. Thomae non omnino sequemur, ne prolixiores quam cupimus, esse cogamur. Brevitati itaque consulentes etiam compendiosiori methodo utemur, dostrinae ordinem, quem in aliis rebus tenere solemus, non praetermittendes.
[4] Prius vero, quam disputationem inchoemus, advertendum est, cum in tota Theologia vera sit sententia Augustini, l. 10, de Civ., c. 23. Philosophis liberum est, quibus voluerint uti verbis, nobis autem ad certam regulam loqui fas est: in hac materia imprimis esse necessarium, quia in nulla periculosius erratur, ut idem Augustinus ait, in principio librorum de Trinitate, ideoque in ea maxime verum habet, quod ex Hieronymo in ore omnium circumfertur: Ex verbis inordinate prolatis incurritur haeresis. Et ideo tam a sanctis Patribus, quam a Scholasticis non magis in explicando mysterio, quam in docendis loquendi modis elaboratum est, et unumquodque verbum, in hoc mysterio usurpandum, diligenter examinatum. Quod olim fuit necessarium, tum, quia nec mysterium, nec significationes vocum ita declaratae erant: tum etiam, quia haeretici sub verbis ambiguis errores suos introducere curabant: nunc autem non est tam necessaria de verborum significationibus prolixa disputatio, non tamen omittemus eam, quae oportuna visa fuerit, praesertim quando voces fuerint proprie Theologicae, et huius mysterii, ut sunt Trinitas, Notio, Circumsessio, Consubstantialis et Graece homousion. Aliae vero, quae sunt communes Philosophis, ut Persona, suppositum, subsistentia, relatio, et similes supponentur a nobis ex metaphysica. Quomodo vero ad hoc mysterium applicentur, explicabimus.
Zde je ještě přehled kapitol první knihy ("O Trojici, zda je v Bohu"):
Cap. 1: In Deum tam nomen, quam rationem Personae vere ac proprie convenire
Cap. 2: In Deo esse plures personas
Cap. 3: Quomodo ratio personae communis sit tribus divinis personis
Cap. 4: Personas non multiplicari in Deo, nisi per realem processionem
Cap. 5: Processiones divinas immediate per intellectum, et voluntatem esse
Cap. 6: Personas produci intellectione, et amore
Cap. 7: Qua intellectione, et quo amore personae producantur
Cap. 8: Sit-ne actus principium quo productionis
Cap. 9: De numero processionum
Cap. 10: De numero personarum
Cap. 11: De cognitione Trinitatis sine revelatione ["O poznání Trojice bez zjevení" - toto mě a Vlastu V. zajímá momentálně nejvíce]
Cap. 12: Quomodo cognoscatur Trinitas ex revelatione
Žádné komentáře:
Okomentovat